Nagroda Arcybiskupa Poznańskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury chrześcijańskiej dla Verba Sacra
Ekscelencjo, Księże Arcybiskupie, Ekscelencje Księża Biskupi, Szanowni zebrani!
Verba Sacra semper viva
Słowa święte zawsze żywe
En arche en ho Logos. In principio erat Verbum.
Na początku było Słowo. (Jan, 1,1)
Beati qui audiunt verbum Dei et custodiunt illud.
Błogosławieni są ci, którzy słuchają słowa Bożego i strzegą go. (Łuk. 11,28).
Od 20 lat w Katedrze Poznańskiej ma miejsce szczególne słuchanie Słowa Bożego. Początkowo miało ono uczcić dwutysięczną rocznicę chrześcijaństwa. Ale wkrótce okazało się, że 12 miesięcy roku jubileuszowego nie wystarczy, by zaspokoić pragnienie słuchania prawdziwego słowa, którego źródłem jest Słowo -Verbum z początku Ewangelii św. Jana. Mijały lata, kolejne prezentacje odbywały się przy stale podziwu godnej frekwencji. Sprawiła ona, że należało znacznie wcześniej udać się do Katedry, by znaleźć dla siebie miejsce. Skąd ten fenomen? Z siły Słowa przekazywanego przez poszczególne księgi Starego i Nowego Testamentu. Ale nie tylko. Prawdę odwiecznych słów należało tak przekazać, by w pamięci zapadła zarówno ich treść jak i samo brzmienie. Zadbał o to pomysłodawca Verba Sacra i reżyser całego projektu, Pan Przemysław Basiński. Dzięki niemu w Katedrze Poznańskiej rozbrzmiewały głosy wybitnych i znanych aktorów polskich. Wielu z nich występowało wielokrotnie dając dowód osobistego przekonania do udziału w bezprecedensowym przedsięwzięciu religijno-artystycznym. – Słuchacze otrzymali dodatkowo broszury z wygłaszanym komentarzem i prezentowanym słowem.
Każda prezentacja była poprzedzona wprowadzeniem do tekstu, którego autorami były osoby i duchowne i świeckie – specjaliści z danej dziedziny.
Oprócz ksiąg Starego i Nowego Testamentu nawiązano do innych tekstów religijnych: kazań, mów, listów, pamiętników, tekstów mistyków itp. znanych albo na świeżo wydobytych autorów polskich i zagranicznych. Nie zabrakło także nurtu patriotycznego-religijnego. m.in. w postaci Kazań Sejmowych ks. Piotra Skargi.
Wnet inicjatywa wyszła poza Katedrę Poznańską i objęła dalsze katedry i kościoły w Polsce. Do dziś tekstami z Biblii Kaszubskiej rozbrzmiewa kościół w Wejherowie. Tam właśnie w styczniu tego roku miała miejsce dwieście pierwsza prezentacja. Były również udane próby wyjścia poza granice Polski.
Verba Sacra = Słowa Święte przypomniały inne wielkie słowa, wprawdzie nie bezpośrednio nazywane sacra, ale mające w sobie potencjał daleko wykraczający poza słowa zwykłe, pospolite, bo przetworzone talentem wybitnych umysłów. Otóż z inicjatywy ówczesnego Rektora UAM prof. Stefana Jurgi wprowadzono do programu Verba Sacra wielką klasykę literatury polskiej i obcej, a prezentowaną w Auli Uniwersyteckiej. Bo w końcu słowa wybitnych pisarzy i poetów zakorzenione są również w Janowym Logosie czyli Verbum. Sposób prezentacji ich dzieł wzorowany był na tym, który już zdążył przyjąć się przy Verba Sacra. A w repertuarze nie mogło zabraknąć Homera i naszych wieszczów narodowych.
Przedtem jednak Uniwersytet został współorganizatorem Verba Sacra. Stało się to za sprawą Pani Profesor Bożeny Chrząstowskiej, która skutecznie zainteresowała pomysłem władze uniwersyteckie i początkowo kilku pierwszych entuzjastów. Pani Profesor przez samego reżysera nazywana „matką chrzestną” Verba Sacra, do dziś jest gorliwym uczestnikiem niemal wszystkich prezentacji.
Pokłosiem szeregu prezentacji były okolicznościowe płyty z nagraniami, adresowane zarówno do uczestników jak i do nowych odbiorców.
Na gruncie Verba Sacra wyrosło też inne dzieło. Jest nim Festiwal Sztuki Słowa, połączony z konkursem i interpretacją tekstu sakralnego i religijnego.
Kolejna ważna inicjatywa, której źródłem były Verba Sacra: otóż z okazji 1050 rocznicy chrztu Polski w Katedrze Poznańskiej arcybiskupi Stanisław Gądecki i Marek Jędraszewski wygłosili serię 10 kazań, poświęconych poszczególnym przykazaniom Dekalogu. Zostały one wydane w formie książkowej.
Wspomnę jeszcze Maraton Biblijny, inicjatywa, która również wyrosła z Verba Sacra.
Przekazywanym słowom towarzyszyła zawsze oprawa muzyczna. Były zespoły instrumentów muzycznych, były chóry i soliści, a wszystko dostosowane, na ile to możliwe, do przesłania zawartego w słowie.
Pomysłowość reżysera sprawiła, że ostatnia seria prezentacji jest już trzecią z kolei, każdorazowo z nową aranżacją, z angażowaniem nowych środków. Zawsze jednak wszystko jest podporządkowane głównemu zadaniu, wyrażonemu w pierwszym zdaniu Ewangelii św. Jana.
Na temat Verba Sacra ukazało się szereg opinii w mediach, w których m.in. podkreślano oryginalność przedsięwzięcia. Niech jednak wystarczy tu zdanie, spontanicznie wypowiedziane po wystąpieniu w Katedrze – Andrzeja Seweryna: Nie zginiemy w Europie, skoro mamy Verba Sacra.
Słów kilka o tle całego przedsięwzięcia. Tworzył je Komitet Organizacyjny, Patronat Honorowy z Przewodniczącym Konferencji Episkopatu Polski abp. Stanisławem Gądeckim, sponsorzy – ze szczebla centralnego i lokalnego (Jest tajemnicą reżysera, w jaki sposób zdobywał środki finansowe). Zawsze jednak obecny był i jest Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i kilka jego wydziałów, Fundacja UAM oraz Katedra Poznańska i jej proboszcz ks. kanonik Ireneusz Szwarc z postawą pełną życzliwości do tego, co działo się w Katedrze. Verba Sacra były również wydarzeniem dla prasy, radia i telewizji.
Pytanie. Ile osób czynnie lub biernie –mam na myśli organizatorów i słuchaczy – stało się uczestnikami tego wszystkiego, co dotąd wydarzyło się w ramach Verba Sacra? Częściowo można by ich policzyć, ale o tych, którzy brali udział jako słuchacze odpowiem słowami z Apokalipsy św. Jana (7,9): A potem ujrzałem wielki tłum, którego nikt nie mógł policzyć. – Dziękuję za uwagę.
Laudację przygotował
Sylwester Dworacki
Poznań, 29 czerwca 2020 r
